Arno van der Vuurst kiest voor ijzeren repertoire

'In een strijkkwartet kun je je achter niemand verschuilen'

Van onze redacteur Jan-Willem van Ree

18-10-16

Cellist Arno van der Vuurst geeft een inkijkje in zijn leven als lid van één van Nederlands meest vooraanstaande strijkkwartetten. Het Matangi Quartet speelt op alle belangrijke kamermuziekpodia en won belangrijke prijzen. Samen met zijn drie compagnons is hij voortdurend op zoek naar nieuwe manieren van muziek maken.

IJzeren repertoire

'Alles wat we doen moet kwaliteit hebben, en áls we iets doen, gaan we er ook helemaal voor. We maken ook wel eens een uitstapje naar andere genres dan de klassieke muziek alleen', vertelt Arno. 'Soms levert dat eenzijdige beeldvorming op, maar we zijn blij met televisieprogramma’s als ‘Podium Witteman’ waar onze klassieke kant juist goed wordt belicht. We zijn vooral een klassiek strijkkwartet. Het ijzeren repertoire, de Beethovens en de Mendelssohns; dat is waar ik het zelf uiteindelijk voor doe.'

Goede muziek

Eenkennig is Arno op muziekgebied geenszins. 'Ik luister eigenlijk naar alle soorten muziek. Het is maar net wat er voorbij komt, al ben ik wel een kritische luisteraar. Muziek is pas goede muziek is als het iets met je doet.' Van een vreemde heeft hij dat niet, want zijn beide ouders zijn beroepsmusicus. 'Mijn vader was klarinettist in het Concertgebouworkest en mijn moeder violiste.Thuis werd er heel veel muziek gedraaid en mijn vader probeerde me al op jonge leeftijd kritisch te leren luisteren. Als hij wat opzette, moest ik raden welke componist het was en uit welke tijd de muziek kwam.'

Luister 28 januari 2017 live naar het Matangi Quartet en Arno van der Vuurst in de Edesche Concertzaal!

Grijsgedraaid

Wat zijn eerste muzikale ervaring was, weet hij niet meer. 'Wel herinner ik me dat ik als veertienjarige een cd-box van mijn vader kreeg met kamermuziek van Schubert. Die muziek maakte veel indruk. Vooral zijn Strijkkwintet in C heb ik echt grijsgedraaid. Nog steeds vind ik dat één van de topwerken op het gebied van kamermuziek.' Al heel jong begint Arno zelf ook met muziek maken. 'Als driejarige ging ik op vioolles. Mijn zus kreeg vioolles en ik wilde dat ook, maar op een gegeven moment boeide me dat niet meer. Toen ben ik overgestapt op piano en daarna op cello. Achteraf denk ik dat de open dag van de plaatselijke muziekschool daarvoor de doorslag heeft gegeven. Er was daar een erg goede leraar, die me allerlei dingen op de cello liet uitproberen, waardoor ik feeling met het instrument kreeg. Misschien waren dat wel de meest beslissende tien minuten uit mijn carrière', lacht hij.

Op rolletjes

Of de jonge Arno van muziek zijn beroep wilde maken is nooit een vraag geweest. 'Ik speelde in een jeugdorkest en ging naar de voorbereidende jong-talentklas van het conservatorium. Het rolde allemaal door en op een gegeven moment zit je dan in het examenjaar', vertelt hij bijna laconiek. Hoewel Arno al snel interesse had voor kamermuziek, kwam dat pas laat in de opleiding aan de orde. “Ik wilde heel graag kamermuziek spelen, koste wat het kost. Op het conservatorium vonden ze dat niet iets voor beginners, dat kwam pas richting het eindexamen aan bod. Het meeste heb ik dan ook geleerd toen ik bij het Matangi Quartet kwam. De kritische manier van het naar elkaar kijken en luisteren, het voortdurend op zoek zijn hoe we nog beter kunnen spelen, dat was eigenlijk de grootste leerschool.”

Puur toeval

Arno is blij dat hij uiteindelijk bij het Matangi Quartet terecht kwam. 'Ik was al veel langer bevriend met de andere drie kwartetleden. Ik speelde op het conservatorium met Maria-Paula in een ander kwartet. Daniel ken ik vanuit het jeugdorkest en ook van het conservatorium. Toen de vorige cellist van het Matangi Quartet besloot om iets anders te gaan doen, kwam ik al snel in het vizier. Op dat moment was ik zelf zoekende wat ik wilde gaan doen. Deze kans kwam dus als geroepen', lacht Arno. “Het is puur toeval dat het zo heeft uitgepakt.”

Alert zijn

Over wat Arno het meest uitdagend vindt aan het strijkkwartet is hij duidelijk. 'Jouw rol in het kwartet is zo specifiek, zo uniek. Je kunt je achter niemand verschuilen. Je moet het echt zelf doen: in je eentje die partij invullen. Tegelijk zijn al die partijen zo met elkaar verweven, dat je ook ontzettend alert moet zijn op elkaar.' Een voordeel van het zoveel met elkaar samenspelen vindt Arno dat je elkaar ook goed leert kennen. 'Dan kun je ook dingen open laten, die je pas op het moment zelf invult. Een lijstje met muzikale afspraken afwerken is niet interessant: niet voor jezelf en ook niet voor de luisteraar. De componist heeft beperkte mogelijkheden om zijn muziek te noteren, maar juist tussen de noten zit de nuance. Tot in de kleinste details is het mogelijk om echt met elkaar te communiceren. Dat is magie en hoort wat mij betreft bij uitstek bij kamermuziek.'

'Es muss sein!'

In de Edesche Concertzaal speelt het Matangi Quartet strijkkwartetten van Haydn, Beethoven en Mendelssohn. Over de link tussen de gespeelde werken vertelt Arno: 'Haydn is één van de grondleggers van het strijkkwartet en van hem spelen we een laat kwartet. Beethoven op zijn beurt ging verder op de basis die Haydn had gelegd. De relaties tussen de gespeelde kwartetten van Beethoven en Mendelssohn is nog inniger; Mendelssohn was een echte Beethoven-fan. Twee jaar na Beethovens dood componeerde Mendelssohn zijn Tweede Strijkkwartet op. 13, een soort hommage aan Beethoven. Waar Beethoven zijn laatste strijkkwartet met de uitroep in muzieknoten 'Es muss sein!' eindigde, begon Mendelssohn zijn kwartet met de vraag 'Ist es Wahr?'

---