Marina Baranova: Microfoon van mijn ziel

Van onze redacteur François van den Anker

11-02-15

Pianiste Marina Baranova praat zoals ze speelt: gedreven, fijnzinnig en met hartstocht brengt ze haar gedachten onder woorden. Ze beleeft de muziek heel intens, en zo gaat ze ook om met de vleugel, het instrument dat haar muziek laat klinken.

Dialoog met het instrument

In iedere zaal waar ze optreedt treft ze een andere vleugel. Hoe ze inspeelt en hoe ze gewend raakt aan het geluid van het instrument en de zaal is altijd weer anders. “Ik ga ervan uit dat de vleugel goed gestemd is”, vertelt de pianiste. “Het lijkt wel wat op de manier waarop je met een ander mens kennismaakt: je stelt vragen, probeert een dialoog op gang te brengen. Ik improviseer meestal wat en probeer zo te ontdekken welk verhaal de vleugel me vertelt. Op die manier probeer ik echt één te worden met het instrument.”

In een lege zaal

Ze is zich ervan bewust dat het, als de zaal eenmaal is volgelopen met concertbezoekers, allemaal weer helemaal anders is. “Ik speel vooraf ook altijd iets van het programma van die avond. Helemaal alleen in een zaal, met de piano, is dat een bijna ‘heilig’ gevoel. Daarna komen de mensen de zaal in, dat heeft gevolgen voor de akoestiek maar ook de sfeer, de energie, verandert. En dan, als alles perfect is, dan is het alsof je samen op een bergtop staat en van daaruit naar een prachtig landschap kijkt.”

Hart en ziel

Een machtig instrument als een vleugel, en zeker de grote Bosendörfer die in Ede op het podium staat, vraagt heel veel techniek bij het bespelen. Is er dan nog ruimte om de muziek gevoelsmatig te beleven? “Oh zeker, pianospelen kost me helemaal geen moeite”, stelt ze met nadruk. “De vleugel is de microfoon van mijn hart en ziel, daarmee kan ik mijn gevoelens uiten. Bij het spelen probeer ik direct contact te leggen tussen mijn hart en de harten van de mensen die in de zaal zitten. Dat kan ik het beste met mijn vleugel, die begrijpt écht wat ik bedoel. Samen geven we dat door aan het publiek.”

Transcripties van Bach

De suggestie dat de Chaconne voor viool van Bach, of de Siciliano uit diens fluitconcert, ‘bewerkingen’ zijn, bevalt haar allerminst. ‘Het zijn veeleer transcripties van de muziek die oorspronkelijk voor een ander instrument gecomponeerd is. In die Chaconne vroeg Bach eigenlijk het onmogelijke van de violist, het moest als een heel orkest klinken. Busoni, wiens transcriptie ik speel, maakt van de vleugel een orgel. Natuurlijk klinkt het anders, de vleugel is van na de tijd van Bach. De Siciliano is door pianist Wilhelm Kempf getranscribeerd voor solopiano. Ik heb het gevoel dat de boodschap, de kern, volledig overeind blijft en dat is voor mij belangrijk.”

De melodie maakt je wakker

Het zou denkbaar zijn dat ze zelf een transcriptie maakt, maar nog veel liever componeert ze oorspronkelijke muziek. “Ik heb zoveel melodieën in mijn hoofd. Als een melodie nog niet gecomponeerd is, nog alleen in je hoofd bestaat, dan maakt die je ’s nachts wakker en laat je niet meer met rust."

---